Ο ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ Η "ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΑΙΓΙΝΗΣ" (1933)



(εκόνα 1)

   Η δημιουργική ή προβληματική λειτουργία ενός Κράτους, διαχέεται σαν σε ενός άλλου είδους «κυκλοφοριακό σύστημα» σε όλες τις περιοχές του, επηρεάζοντας ανάλογα την πολιτική και κοινωνική ζωή στις μικρές ή μεγαλύτερες τοπικές κοινωνίες. Όπως, μάλιστα, είναι του μεσογειακού μας ταμπεραμέντου, κάθε πολιτικός θεσμός είτε κόμμα είτε πρόσωπο δημιουργεί φανατικούς υποστηρικτές και πολέμιους, αλλά και δρομολογεί πολιτικές διεργασίες σε τοπικό επίπεδο. Ήταν αναπόφευκτο το πολιτικό πρόσωπο ή «φαινόμενο» Ελευθέριος Βενιζέλος και η πορεία του σε φωτεινές αλλά και αμφιλεγόμενες στιγμές της νεότερης πολιτικής ιστορίας να μην αφήσει αδιάφορους και τους αιγινήτες πολίτες. Βρισκόμαστε στα τέλη της βενιζελικής περιόδου, που οι πολιτικοί αντίπαλοι των Φιλελεύθερων οι του Λαϊκού Κόμματος, έχουν θέσει ως στόχο όχι μόνο το τέλος της αλλά και τη φυσική του εξόντωση. Στόχος τους, επίσης, η παλινόρθωση της βασιλείας και η επάνοδος της εκδιωγμένης (προσωρινά όπως ξέρουμε) δυναστείας των Γλύξμπουργκ. Ο Βενιζέλος  πιεζόταν. Εκτός των άλλων είχε ήδη υποστεί και μία ή δύο απόπειρες δολοφονίας. Έκανε μια σειρά πολιτικών επιλογών που οδήγησαν στο αποτυχημένο «Κίνημα του 1935», στις κυβερνήσεις Κονδύλη και Πλαστήρα, στον περιορισμό ορισμένων δημοκρατικών ελευθεριών και στην «διακριτική» είσοδο στην πολιτική ζωή της Χώρας του, μετέπειτα, δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Φυσικά δεν πρόκειται εδώ να γίνει ιστορική ανάλυση της βενιζελικής περιόδου, ο γράφων άλλωστε δεν είναι ιστορικός, αλλά θα αναφερθούμε σε μια συγκεκριμένη σχετική ιστορική σελίδα της Αίγινας, μέσα στα ταραγμένα μεσοπολεμικά χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του 30, όπου εντοπίστηκαν το επόμενα ιστορικά στοιχεία:

   Έναυσμα αυτής της ανακοίνωσης, πέραν της προσωπικής μας ιδεολογικής τοποθέτησης, ήταν η συγγένειά μου με έναν ένθερμο υποστηρικτή του Ελ. Βενιζέλου αλλά και δάσκαλο (σύζυγο της αδελφής του παππού μου) τον Ηρακλή Κρομμύδα, που οι δραστηριότητές του και η προσωπική φιλία με τον μεγάλο αυτό πολιτικό, που σε πολλά σημεία καθόρισε και σημερινά στοιχεία της Ελλάδας, συνόδευαν πολλές διηγήσεις του πατέρα μου.

(εικόνα 2)

   Πέραν αυτών των βιωματικών πληροφοριών, που συμπεριλαμβάνουν και λεπτομερέστερες διηγήσεις και θα δημοσιευτούν σε άλλη ανακοίνωση, η  έρευνα κυρίως στα δημοσιευμένα ψηφιακά αρχεία της οικογένειας Βενιζέλου, απέδωσε αρχικά αλληλογραφία του σημαντικότατου αυτού Έλληνα πολιτκού με γνωστά πολιτικά πρόσωπα της Αίγινας όπως ο Παναγιώτης Χατζής, μετέπειτα βουλευτής των Φιλελευθέρων και Δήμαρχος αλλά και στην οργανωμένη υποστήριξη του από ντόπιους, όταν είχε απομακρυνθεί από την ηγεσία της Χώρας, στις αρχές της δεκαετίας του 20. Εντοπίσαμε, λοιπόν, ένα τηλεγράφημα του δικηγόρου Πειραιώς Ιωάννη Πρισιμιτζάκη, μετέπειτα βουλευτού Αττικοβοιωτίας, στις 4/12/1923 προς το Βενιζέλο στο Παρίσι, στο οποίο με λατινικούς χαρακτήρες αναφέρεται (greeklish τη δεκαετία του 20!!!) σε απόδοση στα ελληνικά: «Ο Λαός της Αιγίνης συνελθών εις πάνδημον συλλαλητήριον εψήφισεν ομόθυμον παράκλησιν όπως επα(νέ)λθητε και αναλάβητε την διακυβέρνησιν της χειμαζομένης πατρίδος» (εικόνα 2). Δεν γνωρίζουμε (αν και θα ήταν χρήσιμο) αν πράγματι έγινε τέτοια δημόσια συγκέντρωση στην Αίγινα του 1923 ή αν ήταν πολιτικό «τρυκ». Το τηλεγράφημα όμως αυτό μας οδήγησε στο συμπέρασμα ύπαρξης οργανωμένων οπαδών του Βενιζέλου στο Νησί. Έτσι η έρευνα στο χαοτικό, πολλές φορές, κόσμο των ψηφιακών αρχείων συνεχίστηκε.

(εικόνα 3)

    Μια από τις επιλογές του βενιζελικού «στρατοπέδου», που αναφέραμε στον πρόλογο,  ήταν και η ίδρυση της οργάνωσης «Πανελλήνιος Δημοκρατική Άμυνα» (Π.Δ.Α.) με πρωτεργάτες τους αποστρατευμένους στρατηγούς Παπούλα και Γονατά και «εγκέφαλο» τον αυτοεξόριστο στη Γαλλία Νικόλαο Πλαστήρα. Η συνέχιση της έρευνας μας οδήγησε στην ανακάλυψη της ύπαρξης τοπικού οργανωμένου παραρτήματος, της «Πανελληνίου Δημοκρατικής Άμυνας Αιγίνης»! Στις 1 του Οκτώβρη 1933, εικοσιεπτά Αιγινήτες συστήνουν το παράρτημα ή επίσημα τον «Πολιτικό Σύλλογο» αυτό και δημοσιεύεται το καταστατικό του, που βρέθηκε ολόκληρο στο αρχείο του στενού συνεργάτη του Βενιζέλου Αναστ. Κεραμειανίδη, υπάρχει στο Μουσείο Μπενάκη και έχει ενσωματωθεί στα ψηφιακά αρχεία Βενιζέλου (εικόνα 3).  Η σφραγίδα του απεικόνιζε προτομή του Περικλή και περιμετρικά το όνομα του Συλλόγου (εικόνα 1).

Η ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

    Με μια από τις πρώτες της αποφάσεις η Π.Δ.Α. Αιγίνης το Νοέμβριο του 1933, που εντοπίσαμε στο ίδιο αρχείο, ψήφισε την ανακήρυξη «της αυτού εξοχότητος του Κου Ελευθερίου Κ. Βενιζέλου, αρχηγού του Κόμματος των Φιλελευθέρων, ως  επιτίμου Προέδρου» (εικόνα 4).

(εικόνα 4)

   Η έρευνα στο αρχείο του ίδιου του Ελ Βενιζέλου απέδωσε και ένα ακόμα ντοκουμέντο, που συμπλήρωσε την έρευνα. Δυο μήνες μετά, στις 26/1/1934, με ιδιόχειρη επιστολή (εικόνα 5) ο Ελ. Βενιζέλος αποδέχεται και γράφει προς την Αίγινα: «Έλαβα γνώσιν του ψηφίσματός σας και ευχαρίστως αποδέχομαι την τιμήν που μου κάνετε, ονομάζοντές με Επίτιμον Πρόεδρον της Οργανώσεώς σας. Μετ’ εξαιρέτου τιμής (υπογραφή)»

(εικόνα 5)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

    Βέβαια, η ροή της ιστορίας είναι γνωστή, σήμερα. Ο Βενιζέλος, μετά την αποτυχία του κινήματος και την επικράτηση των αντιπάλων του,  εκπατρίζεται στο Παρίσι, όπου και πεθαίνει το 1936. Η ιστορία όμως της Π.Δ.Α. Αιγίνης είναι πολύ ενδιαφέρουσα και όχι ως τώρα γνωστή και οι πρωταγωνιστές της, των οποίων  δημοσιεύουμε τα ονόματα (εικόνα 6), ήταν γνωστοί Αιγινήτες που στα επόμενα χρόνια έπαιξαν ρόλο στα τοπικά πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα και σήμερα ανάμεσά μας ζουν απόγονοί τους. Και … η ζωή συνεχίστηκε … 

(εικόνα 6)

Έρευνα, ταξινόμηση στοιχείων και κείμενο: Νεκτ. Κουκούλης

ΠΗΓΕΣ: 1)      Ψηφιακά αρχεία οικογένειας Βενιζέλου,
2)      Ψηφιακά αρχεία Μουσείου Μπενάκη, 3)      Βικιπαιδεία