ΕΝΑ ΑΞΕΧΑΣΤΟ ΠΡΩΙΝΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΔΙΚΑ ΤΟΥ 1942

Η ΒΥΘΙΣΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΝΑΡΚΑΛΙΕΥΤΙΚΟΥ "R.D. 7"

   Τίποτε δεν προμήνυε τα γεγονότα εκείνου του ήσυχου κυριακάτικου κατοχικού πρωινού της 15ης Ιουνίου του 1942, στο ψαροχώρι της Πέρδικας. Οι ντόπιοι ψαράδες ότι είχαν αρχίσει να εργάζονται στις βάρκες ετοιμάζοντας την έξοδο για το μεροκάματο της δύσκολης κατοχικής επιβίωσης είτε με κάποιο παραγάδι είτε ξεψαρίζοντας τα δίχτυα τους, ενώ στα αυτιά τους έφταναν  οι ήχοι της πρωινής ρουτίνας των στρατιωτών του Νότιου Οχυρού, προκαλώντας σκέψεις, σίγουρα όχι ευχάριστες, στον καθένα τους. Η ώρα ήταν 7.15 το πρωί, όταν μια δυνατή έκρηξη πίσω από τη Μονή προς τη μεριά του Άη – Γιώργη των Μεθάνων έπεσε σαν κεραυνός στην πρωινή γαλήνη του κολπίσκου. Σε λίγα λεπτά, ακούστηκαν από μακριά κραυγές απόγνωσης. Οι Γερμανοί στό Οχυρό ταράχτηκαν και προσπαθούσαν κοιτούσαν τι συμβαίνει με τα κυάλια. Οι ψαράδες τρόμαξαν μα δεν αιφνιδιάστηκαν. Γρήγορα κατάλαβαν. Όλοι ήξεραν ότι μια νύχτα στα τέλη Οκτώβρη, στην αρχή του πολέμου πριν δυο χρόνια, μες στη νύχτα δυο ελληνικά ναρκοθετικά του "Βασιλικού Ναυτικού" με την προστασία ενός αντιτορπιλικού είχαν ποντίσει καμιά εκατοστή νάρκες κατά μήκος του Στενού Μονής – Άη-Γιώργη.
   Με μιας, χωρίς να σκεφτούν οι Περδικιώτες τον κίνδυνο ή την ταυτότητα των ανθρώπων, που σίγουρα κινδύνευαν, παράτησαν τις ασχολίες έβαλαν μπρος τις μηχανές ή έπιασαν τα κουπιά και όσο μπορούσαν πιο γρήγορα πλησίασαν εκεί που εκτιμούσαν ότι ακούστηκε η έκρηξη. Πλησιάζοντας, άκουγαν φωνές αγωνίας στα ιταλικά. 

(εικόνα 1)

Έφτασαν στο σημείο. Καπνοί, μαύρα λάδια, πετρέλαια και νεκρά ψάρια  αναδύονταν από το νερό και ξύλινα κομμάτια πλοίου επέπλεαν, ενώ καμιά δεκαριά άνθρωποι αγωνίζονταν να επιπλεύσουν. Ως να φτάσουν, κάποια σώματα χάθηκαν στον υγρό τάφο τους. Κατόρθωσαν να μαζέψουν έξι ζωντανούς σε κακά χάλια. Με τα σπαστά ιταλικά που ήξερε ο «Σώζος» κατάλαβαν ότι ήταν μέλη του πληρώματος ενός μικρού ιταλικού πολεμικού πλοίου που προσέκρουσε σε μια από τις νάρκες και βυθίστηκε σχεδόν αμέσως (εικόνα 1), παρασύροντας μαζί του δεκαοκτώ ακόμα, μαζί και τον Κυβερνήτη. Τους μάζεψαν, τους έδωσαν μια πρώτη βοήθεια, ήταν όλοι στα κακά τους χάλια και τους παρέδωσαν στη γερμανική φρουρά. Μια μέρα που σημάδεψε τις μνήμες του Χωριού και που οι πρωταγωνιστές της σήμερα, γέροντες πια είτε ζουν και τη διηγούνται  είτε αυτό κάνουν τα παιδιά τους. Λεπτομέρειες δεν ξανάκουσαν, άλλωστε η κατοχική ζωή και οι αγωνίες της δεν άφηναν περιθώρια …

(εικόνα 2)

   Αυτά ήταν, με λίγη εκ μέρους μου λογοτεχνική διάθεση, όσα συνέβησαν εκείνο το πρωινό. Το γεγονός αυτό όμως, έχει ερευνηθεί  λεπτομερώς σήμερα και αξίζει να αναφερθούμε καθώς κλείνουν 73 χρόνια. Την ίδια μέρα, το Πολεμικό Ημερολόγιο της «Γερμανικής Ναυτικής Διοίκησης Αττικής» (Kommandant der Seeverteidigung Attika) αναφέρει: «Στις 07.15, στο ναρκοπέδιο Μεθάνων βυθίστηκε το ιταλικό ναρκαλιευτικό πλοίο “RD7“, μετά από πρόσκρουση σε νάρκη. Σκάφη που απέπλευσαν από την Πέρδικα [Αίγινα] κατάφεραν να σώσουν 6 άτομα από τα συνολικά 24 άτομα του πληρώματος.» (εικόνα 2). Το άρθρο του ιταλού ερευνητή Aldo Fraccaroli, με τον τίτλο IL DRAGAMINE «R.D.7» και οι διηγήσεις των ψαράδων έριξαν φως στην ιστορική αυτή σελίδα. Το ναρκοπέδιο που  είχε ποντιστεί την νύχτα της 29ης προς την 30η Οκτωβρίου 1940, από τα ναρκοθετικά πλοία του ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού Στρυμών και Αλιάκμων, επικουρούμενα από το αντιτορπιλικό Βασίλισσα Όλγα, ήταν εκείνο το οποίο έμελλε να γίνει ο τάφος του ιταλικού πλοίου Το σχέδιο του ναρκοπεδίου είχε εκπονηθεί και γνωστοποιηθεί την 23η Αυγούστου 1940, αμέσως μετά την βύθιση του "εύδρομου" ΕΛΛΗ από το ιταλικό υποβρύχιο DELFINO στην Τήνο, την 15η Αυγούστου του ίδιου χρόνου (εικόνα 3).

(εικόνα 3)

   Το βυθισμένο σκάφος ήταν το ιταλικό ναρκαλιευτικό «R.D. 7», μήκους 35 μέτρων και εκτοπίσματος 215 τόνων, που το βράδυ της 14^ης Ιουνίου 1942 είχε αναχωρήσει από τον Πειραιά για μια αποστολή στα νότια της Αίγινας. Επρόκειτο για την τελευταία αποστολή του, καθώς το πρωί της επόμενης ημέρας και ενώ έπλεε ανάμεσα στην χερσόνησο Μεθάνων και στη Μονή, προσέκρουσε στη νάρκη και βυθίστηκε μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Η βύθιση αυτή, χαρακτηρίστηκε από τον ερευνητή και δημοσιογράφο του «Ελεύθερου Τύπου» Πιέρ Κοσμίδη, σε δισέλιδο αφιέρωμα της εφημερίδας (19-20/4/2014) ως η «εκδίκηση της Έλλης» (εικόνα 3).

   Δυο μήνες πριν, το Φλεβάρη του 2014, η καταδυτική ομάδα του Αντώνη Γράφα, είχε καταδυθεί και εντοπίσει το ναυάγιο σε βάθος 100 περίπου μέτρων νότια της Μονής. Πολύτιμες λεπτομερειακές αναφορές βρήκαμε σε άρθρο του ιστορικού Δημ. Γκάλον, που αναφέρεται στη βιβλιογραφία μας. Στις πηγές που αναφέρουμε στο τέλος του άρθρου δημοσιεύονται, επίσης, φωτογραφίες και εικόνες του ναυαγίου.

(εικόνα 4)

    Μένει, για να κλείσει αυτή η ιστορική αναφορά, να πούμε με ένα μπράβο στους Περδικιώτες εκείνους απλούς ψαράδες για την αυτοθυσία και τον ανθρωπισμό τους και να ευχηθούμε ποτέ να μην ξαναδούμε τέτοια δράματα.

(ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ - ΕΡΕΥΝΑ ΠΗΓΩΝ: Νεκτ. Κουκούλης)

 ΠΗΓΕΣ:

1)    Άρθρο του ιστορικού και ερευνητή Δημ. Γκάλον, μέλους του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αυτοδυτών «ΤΗΘΥΣ», στο «scubadive.gr» (22/8/10). [http://www.scubadive.gr/forum/showthread.php?t=4674]

2)    Δημ. Γκάλον, Απώλειες της ελληνικής ναυτιλίας κατά τον Β’ Π. πόλεμο, [www.Historisches-Marinearchiv.de]

3)    Άρθρο του Ιταλού ιστορικού και ερευνητή Aldo Fraccaroli.

4)    Αναλυτικό δημοσίευμα της εταιρείας καταδύσεων Αντ. Γράφα. [http://www.grafasdiving.gr/nauagia2.php?lang=gr&id=54]

5)    Δημοσίευμα του δημοσιογράφου – ερευνητή Πιέρ Κοσμίδη στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ (19-20/4/2014) και στο προσωπικό του ιστολόγιο: [http://pierrekosmidis.blogspot.gr/2014/04/blog-post_4266.html]